بازگشت
آلن پو نويسنده وشاعر
ارسالي سيامک فرزاد ارسالي سيامک فرزاد


آلن پو،نويسنده آمريكايي،درآغاز قرن 19 درجامعه اي بدنياآمد كه ازنظراجتمايي،فقروبحران،وازنظرفرهنگي،مكتب رمانتيك درآن بيدادميكرد.بداقبالي آلن پو،ازآنجاشروع شد كه اودركودكي والدينش راازدست دادويتيم شد.آنهابازيگرتئاترسياري بودندكه از شهري به شهري ميرفتند وشبها غالبا درقهوه خانه ها ومسافرخانه هاي ارزان قيمت اقامت مي گزيدند.بعدها آلن پو به علت فشارهاي روحي،ترياكي والكلي شدوحتايكباردست به خودكشي زدوسرانجام درسن 40سالگي درفقروتنگدستي درگذشت.درآن زمان جو ادبي ومحيط فرهنگي هم قرق شبه روشنفكران اشرافزاده وبورژوازي درحال رشدبودند كه باتكيه با اخلاق مزورانه مسيحيت پوريتاني هرگونه نوگرايي،برخوردانتقادي باادب وفرهنگ را با تهمت،بايكوت،اخراج،فشارمالي و دوسيه سازي جعلي پاسخ ميدادند.واز منتقد ادبي جدي فقط انتظار تحسين دلمشغولي هاي ادبي ميانباره و بد اشرافزادگان و تحصيلكردههاي نيو بورژوا راداشتند. موضوع تمام آثار آلن پو، ريشه درمبارزه دائم اوبافقرمالي دارد.زالوهاي فرهنگ رسمي وحاكم نيزبه تحقيرواستثمارمداوم اوميپرداختند. اواولين نويسنده آمريكايي است كه سعي نمودازطريق نويسندگي امرارمعاش كند،ولي فقدان قانون تاليف تصويب شده درآنزمان سبب شد كه ناشرين ومطبوعات،مطالب خارجي رامجاني ترجمه،تانويسندگان داخلي نتوانندباآنهارقابت كنند.
آلن پو،روياي ترقي و رفاه آمريكايي را كابوس دروغيني ميدانست وبانقدهاي ادبي- فرهنگي اش به مبارزه باتوليدات رسمي بي خطر فرهنگي ومبلغين چاپلوس آن پرداخت.اوبه دليل مخافت بااطاعت كوركورانه،نه تنها ازارتش،بلكه ازمطبوعات نيزاخراج شد.درآغاز اوازجمله رمانتيكهايي بود كه قيمت گزافي براي موفقيت خودپرداخت.تيراژ اولين كتاب شعراش فقط 40 عدد بود. آلن پو درطول عمركوتاه خود،مادر،مادراندر و همسرش راازدست داد.آنها اكثرا درزمان مرگ،زنان جواني بودند.به اين دليل تمام قهرمانان زن او، چهره و رفتاري كودكانه ونابالغ دارند.همسر آلن پو موقع ازدواج 14 ساله و مادرش درزمان ازدواج فقط 16 سال سن داشت. به علت شايعه ضعفهاي اخلاقي،آلن پو رادرطول قرن 19 آمريكائيها بايكوت كرده بودند.درسال 1875 موقع نصب سنگ قبري روي آرامگاه اش،وايتمن تنهاشاعري بود كه شهامت شركت درمراسم را به ديگران ثابت كرد. ادگار آلن پو درسال 1809 بدنيا آمد و درسال 1849 درگذشت. اوازچهره هاي مهم تاريخ ادبيات مدرن جهان است.اونماينده ادبيات آوانگارد زمان خود نيزميباشد.آلن پو نه تنها شاعري برجسته وداستان نويسي توانا بود،بلكه ازمهمترين نظريه پردازان آمريكا در زمينه ادبيات است.اوبه كار روزنامه نگاري و نقد نيز ميپرداخت . آلن پو پايه گذار داستانهاي علمي- تخيلي است.داستانهاي پوليسي او اساس داستانهاي جنايي درغرب شد.اوخالق داستانهاي شبه علمي هم بود.داستانهاي مخوف ووحشتناك اوخبرازغم ورنج و نياز و ترسهاي روزانه اش هستند،يعني روزهاي تيره وتار واقعيات اجتمايي اطراف او.آثارش معرف سفرهاي خيالي اونيز است،نمايش عكس العمل انسان درشرايط فوق العاده سخت ومشكل.اودرباره كشورهاي خاورميانه نيز سفرنامه هاي رمانتيكي نوشت. آلن پو ازآخرين رمانتيكها وازپيشگامان مكتب،هنر براي هنر،است. جهانبيني زيباشناسي اوبه شعار، هنر در خدمت هنر ،بسيار نزديك است.بعدها نظريه هاي زيباشناسي او بودلر و سمبوليستهاي فرانسوي راتحت تاثيرقرارداد.وازطريق سمبوليستهاي فرانسه او روي ادبيات سايركشورهاي اروپايي اثرگذاشت.درحاليكه بودلر اشعار آلن پو رابه فرانسوی ترجمه كرد،مالرمه داستانهاي كوتاه اورابه خوانندگان غيرآمريكايي معرفي نمود. آلن پو ميگويد،شعر خلاقيتي آهنگين اززيبايي است،والاترين شكل هنري شعر بايد نزديك شدن به موسيقي باشد،يعني موسيقي نزديكترين آيده آل شعر است. درشعر، بازي واژه ها بايد بازي آهنگ و ملودي شعرباشد.صاحبنظران روي جنبه موسيقي زبان شعري او غالبا همنظر هستند. آلن پو تحت تاثير اشعار لردبايرون به موضوع عشق و گذر زمان جفاكار پرداخت و از نابودي زيبايي به دليل رشد بي رويه علم و صنعت شكايت كرد. اودرمورد داستان كوتاه ميگويد،آنرابايدبتوان دريك نفس خواند،كوتايي،كيفيت و صرفه جويي در واژه ها ازصفات مهم داستان خوب هستند.آلن پو درداستانهايش ازخيالپردازي و واقعيت،يعني ازهردو امكان استفاده ميكرد.درداستانهاي خيالي اش حتا ميتوان به موضوعات علمي و فلسفي اشاره كرد.اودرداستانهاي وحشتناك خيالي اش،خردگرايي منطقي راگاهي نيز عمده ميكند.درداستانهاي جنايي،اوبه ترسهاي آركائيك مانند، زنده بگوري و بازگشت مرده گان و زنده شدن دوباره آنها اشاره مينمايد.داستانهايش خالي از طنز نيز نيستند.
منتقدين ادبي،اورا حلقه وصل زنجير ارتباط بين دوره رمانتيك و مدرن درغرب ميدانند.گرچه او رمانتيك بود ولي خردگرايي رانيز فراموش نميكرد. او همچون بالزاك در فرانسه و گوته در آلمان، درآغاز ادبيات مدرن آمريكا قرار دارد. رمانتيك بودن سالهاي نوجواني او زير تاثير رمانتيكهاي انگلستان مخصوصا لردبايرون است. به نظر اوبايد به استقلال هنر يعني تشكيل قطبي دربرابر جامعه با سازماندهي زيباشناسي وقوانين خاص خود،توجه شود. آلن پو يك قرن قبل از همينگوي به مطرح كردن خشونت درادبيات پرداخت.او به دليل شرايط تاريخي از نظر سياسي سنت گرا بود و نسبت به پيشرفت وترقي علم و صنعت بدبين گرديد. ازجمله آثار او : داستان شبه علمي(در گردباد…)، داستان پوليسي(قتل دونفره در…)، داستان خيالي (گودال و آونگ)، رماني درباره يك سفر خيالي، شعر( ستاره و ناقوسها)، به تنهايي در بهشت،بشكه، ماسك چهره مرده سرخ،قلب خائن، حشره رنگ طلايي، مردي ميان جمع،فرود و سقوط خانه اوشر، مشاهدات عجيب. و از جمله مقالات او : شطرنج باز، اصول شاعري، و سه مقاله نظري هستند. آدرنو او را خالق هنر كامل و برجسته خيالپردازي ميدانست. داستايوفسكي به ثنويت سبك او با كمك خيالپردازي و واقعگرايي اشاره ميكرد. بودلر ميگويد،افكار و جملاتي را كه ميخواستم به روي كاغذ بياورم، آلن پو بيست سال قبل از من آنها را نوشته بود. ژول ورن و نابكوف خود را تحت تاثير آثار او ميدانستند.به نظر بعضي از منتقدين، نابكوف رمان لوليتا را به تقليد از داستانهاي آلن پو نوشت. ريلكه و گئورگه، شاعران آلماني زبان زير تاثير اشعار مدرن او قرار داشتند. بودلر و مالرمه در فرانسه، داستايوفسكي در روسيه، ديكنز، اسكار وايلد و برنارد شاو در انگلستان به دفاع شجاعانه از او وآثارش پرداختند. بعضي از نقاشان قرن 19 از علاقه مندان آثار آلن پو بودند چون او توانايي خاصي در نشان دادن بخشهايي از روان انسان با كمك واژهها و به تصوير كشاندن آن داشت .
January 29th, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
شعر،ادب و عرفان